گام اول برای سرمایه گذاری در بورس، مطالعه و شناخت کافی درباره این بازار، مشورت با افراد حرفه ای و تعیین هدف از سرمایه گذاری در بورس است. توصیه می کنیم به اصول زیر توجه داشته باشید:

1- با نگاه بلندمدت سرمایه گذاری کنیـد.

2- توجه داشته باشید که ذات بورس با نوسان همراه است، بنابراین در مواجهه با افت و خیزهای مقطعـی بازار، هیچگاه بصورت شتابـزده و هیجانی اقدام به خرید یا فروش سهام نکنید.

3- برای شروع کار، از سرمایه های مازاد خـود استفاده کنید و سرمایه های ضروری خود را وارد بورس نکنید.

4 - حتما برای سرمایه گذاری در بورس، با افراد متخصص مشورت کنید. کارگزاران رسمی بورس که مجوز مشاوره دارند، یکی از مناسب ترین گزینه ها برای مشورت در سرمایه گذاری هستند.

برای خرید و فروش سهام، نیازی نیست به تالار بورس مراجعه کنید. خرید و فروش سهام صرفا از طریق شرکت های کارگزاری و به یکی از روش های زیر انجام می گیرد:

- مراجعه حضوری به کارگزاری و ارائه سفارش خرید یا فروش

- سفارش تلفنـی به کارگـزاری، برای خرید یا فروش سهام

- سفارش اینترنتی به کارگـزاری، برای خرید یا فروش سهام

- خرید یا فروش مستقیم سهام توسط خود فرد، ازطریق سامانه معاملات آنلاین (برخط)

تفاوت سفارش اینترنتی و معاملات آنلاین (برخط) این است که در سفارش اینترنتی، شما بجای مراجعه حضوری به دفتر کارگزاری و تکمیل فرم سفارش خرید یا فروش سهام، به پایگاه اینترنتی کارگزاری مراجعه کرده و فرم سفارش خرید یا فروش سهام را ازطریق اینترنت تکمیل کرده و در اختیار کارگزار قرار می دهید، اما در نهایت، این کارگزار است که عملیات خرید یا فروش سهام را براساس سفارش شما انجام می دهد، اما در معاملات آنلاین، شما پس از دریافت گذرواژه و رمز عبور از کارگزاری، می توانید شخصا نسبت به خرید و فروش سهام ازطریق اینترنت اقدام کنید. افزایش سرعت، سهولت و عدالت در دسترسی به بورس و خرید و فروش سهام، مهمترین مزیت معاملات آنلایـن است.

"توصیه می شـود افـرادی از روش معاملات آنلایـن استفاده کننـد که تجربه بیشتـری در خریـد و فروش سهام دارند."

چند توصیه مهم برای سرمایه گذاری در بورس

1- همواره سبدی از سهام متنوع تشکیل دهید تا ریسک سرمایه گذاری شما کاهش یابد. با این کار، زیان ناشی از کاهش قیمت یک یا چند سهم، با سود ناشی از افزایش قیمت سایر سهام موجود در سبد سرمایه گذاری شما کاهش خواهد یافت.

برای هـر کالایـی معمولا یک بازار وجود دارد، بازار خودرو، بازار سیمان، بازار فرش، بازار طلا. بعضی از بازارها سنتی اند و خاطره انگیزند، بعضی هم پیشرفتـه و امروزی. اما همه بازارها، یک ویژگی مشتـرک دارند: آنهم اینکه در آنها، کالاها یا به عبارت دیگر، دارایی های مختلف خرید و فروش می شود، پس مشخص شد که در تعریف کلی، بازار، محل خرید و فروش دارایـی است. اما دارایی چه انواعی دارد. در یک طبقه بندی کلی، دارایی به دو نوع دارایی واقعی و دارایی مالی تقسیم بندی می شود.

اجازه بدهید با یک مثال، در این باره توضیح دهیم. خودرو یک دارایی واقعی یا مشهود است، اما سهام کارخانه خودروسازی، یک دارایی مالـی است، یا مثلا سیمان یک دارایی واقعی است، اما سهام کارخانه سیمان سازی یک دارایی مالی.

بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که به دارایی واقعی، دارایی مشهود و به دارایی مالی، دارایی نامشهود یا کاغذی هم گفتـه می شود.

حالا که با تعریف دارایی های مالـی اشنا شدید، به سراغ مفهوم بورس می رویم. بورس بازاری است که در آن، انواع دارایی های مالی خرید و فروش می شود. دارایی هایی مثل سهام شرکت بزرگ و سودآْور از صنایع مختلف و متنوع مثل خودروسازی، سیمان، مخابرات، بانک و..... این بازار هم قانونی است، هم مطمئن، هم پیشرفته و هم سودآور.

افرادی که ازطریق بورس، سهام شرکت ها را می خرند یا در واقع در بورس سرمایه گذاری می کنند، به نسبت سهامی که خریده اند، در منافع ان شرکت سهیم خواهند شد و چون اغلب شرکت های بزرگ و معتبر در بورس پذیرفته می شود، بنابراین احتمال کسب سود هم در بورس بیشتر است. البته برای انتخاب سهام شرکت ها باید به نکات مهمی توجه داشت که در برنامه های بعدی، به آنها اشاره خواهیم کرد. نکته دیگر اینکه در بورس، صرفا سهام شرکت ها خرید و فروش نمی شود، بلکه سایر انواع اوراق بهادار مثل اوراق مشارکت نیز داد و ستد می شود که در برنامه های اینده به تفصیل درباره آنها توضیح خواهیم داد.

افرادی که سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس را خریداری می کنند، از دو محل سود بدست می آورند:

1- سود سالیانه شرکت ها . شرکت ها معمولا در پایان هر سال، سودی را بین سهامداران خود توزیع می کنند. درصورتی که شرکت عملکرد قابل قبولی داشته باشد، سود بهتری نیز بدست می آورد که بخشی از این سود، بصورت نقدی بین سهامداران توزیع شده و برخی هم صرف برنامه های توسعه ای شرکت می شود.

2- دوم، افزایش قیمت سهم . هر اندازه عملکرد و برنامه های شرکت بهتر باشد، متقاضی برای خرید سهام آن شرکت نیز در بورس، بیشتر خواهد بود و این امر، باعث می شود قیمت سهام شرکت افزایش یابد. بنابراین، اگر فرد، سهام شرکت خوبی را انتخاب کرده باشد، علاوه بر دریافت سود نقدی، از محل افزایش قیمت سهام آن شرکت نیز سود بدست خواهد آورد.

سرمایه گذاری در بورس مزایای متعـددی دارد، ازجمله:

1- کسب سود : همانطور که گفته شد، سهامداران از دو محل دریافت سود نقدی و افزایش قیمت سهام، سود بدست می آورند.

2- برخورداری از حمایت قانونی : بورس بازاری قانونی است، بنابراین کلیه افرادی که در بورس سرمایه گذاری می کنند، از حمایت قانونی برخوردار هستند.

3- حفظ سرمایه در مقابل تورم : با سرمایه گذاری مناسب و آگاهانه در بورس، ارزش دارایی افراد در مقابل تورم حفظ می گردد، زیرا فرد به نسبت سهام خود در دارایی شرکت سهیم است و با رشد ارزش دارایی های شرکت به مرور زمان، ارزش سهام فرد نیز افزایش می یابد.

4- قابلیت نقدشوندگی : سرمایه گذاران بورس هر زمان که بخواهند می توانند سهام خود را فروخته و در کوتاه ترین زمان ممکن، به پول خود دسترسی پیدا کنند.

5- امکان سرمایه گذاری با هر مبلغی : برای خرید سهام، محدودیت ریالی وجود ندارد و افراد با هر مبلغی، می توانند در بورس سرمایه گذاری کنند.

6- مشارکت در اداره شرکت : سهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت محسوب می شوند، بنابراین می توانند به همان اندازه، در تصمیم گیری درخصوص نحوه اداره شرکت، انتخاب مدیران و... مشارکت نمایند.

برای انتخاب یک سهم خوب، باید به این معیارها توجه کرد:

1 - وضعیت دارایی ها و بدهی های شرکت : یکی از عوامل موثر در انتخاب سهام یک شرکت، وضعیت دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام شرکت است. هر اندازه این وضعیت مطلوب تر باشد، نشان دهنده شرایط مناسب شرکت برای سرمایه گذاری است. به این منظور، می توان ترازنامه شرکت را مورد بررسی قرار داد.

2 - سود نقدی هر سهم : علاوه بر وضعیت درآمدی شرکت، میزان سودی که شرکت به هر سهم خود می دهد نیز در انتخاب سهم خوب، حائز اهمیت است.

3 - تداوم روند سودآوری : اگرچه سودآور بودن شرکت در انتخاب سهام آن بسیار مهم است، اما باید توجه داشت که این سودآوری، باید یک فرآیند مستمر و مداوم باشد، نه مقطعی. با مطالعه اطلاعات و برنامه های آتی شرکت، می توان نسبت به این موضوع آگاهی کسب نمود.

4 - نسبت قیمت به درآمد سهم ( P/E ) : نسبت قیمت به درآمد سهم بیانگر آن است که قیمت سهام شرکت، چند برابر میزان سود نقدی که شرکت به هر سهم خود تخصیص می دهد. به عبارت دیگر، این نسبت نشان می دهد که آیا قیمت سهام به نسبت سودی که بین سهامدارانش توزیع می کند، ارزش دارد.

5 - صنعتی که شرکت در آن فعالیت می کند : هنگام انتخاب سهام یک شرکت، باید به این موضوع توجه کرد که آیا صنعتی که شرکت در آن صنعت فعالیت می کند، از شرایط مناسبی در حال و آینده برخوردار است یا خیر. شرایط خرد و کلان اقتصادی چه تأثیری بر این صنعت خواهد گذاشت. صنایع رقیب این صنعت در حال و آینده، چه وضعیتی دارند. آیا شرایط بین المللی بر این صنعت تأثیر مثبت یا منفی خواهد داشت و...

6 - قابلیت نقدشوندگی : یکی از معیارهای انتخاب سهام خوب، قابلیت نقدشوندگی سهام است، به این معنا که هر وقت دارنده آن سهم قصد فروش آن را داشت، بتواند به راحتی، سهام خود را بفروشد. هر اندازه که دفعات خرید و فروش روزانه یک سهم بیشتر باشد، قابلیت نقدشوندگی آن سهم نیز بالاتر خواهد بود.

صندوق های سرمایه گذاری که عمدتا توسط کارگزاران رسمی بورس تأسیس می شود، تحت نظارت سازمان بورس و با مدیریت افراد متخصص، فعالیت کرده و وجوهی را که سرمایه گذاران در اختیـار آنها قرار می دهند، در سبد متنوعـی از سهام و سایـر اوراق بهادار سرمایـه گذاری می کنند، بنابرایـن، بازده مناسب تری را نصیب سرمایه گذاران کرده و ریسک سرمایه گذاری در بورس را برای غیرحرفه ای ها، کاهش می دهند. به افرادی که بتازگی قصد دارند وارد بورس شوند توصیه می شود بجای خرید مستقیم سهام شرکت ها، ازطریق صندوق های سرمایه گذاری اقدام کنند.

همانطور که گفته شد، در بورس، علاوه بر سهام شرکت ها، سایر انواع اوراق بهادار هم معامله می شود. یکی از انواع اوراق بهادار، اوراق اجاره است. اوراق اجـاره یک ابزار سرمایه گذاری جدید و اسلامی است که همانند اوراق مشارکت، بازدهـی مشخص و مطمئـن را نصیب سرمایـه گذاران می کند، بنابراین ریسک این اوراق در مقایسه با سهام، بسیار کمتر است. افرادی که پول مازاد دارند، می توانند با خرید اوراق اجاره که در بورس داد و ستـد می شود، در فواصل زمانی مشخص (مثلا سه ماهه)، سود معینی را دریافت نموده و هر زمان که به پول نیاز داشتند نیز این اوراق را ازطریق بورس، به سایـر متقاضیان بفروشنـد. امروزه حجم بسیار زیادی اوراق اجاره در بازارهای مالی دنیا خرید و فروش می شود.

خریداران سکه در ایران آگاه تر شدند و بیشتر برای خرید سکه سراغ افراد دارای پروانه و معتبر میروند.به گفته کارشناس سکه در اتحادیه طلاو جواهر تهران کمتر کسی از دلالان سکه در خیابان ها خرید می کند.

"تورج سلمان زاده" کارشناس اتحادیه تهران در گفت و گو با خبر نگار ما گفت: 98 درصد سکه فروشان، سکه مورد نیاز خود را از بانک مرکزی تهیه می کنند که در این صورت هیچ شبهه ای مبنی بر تقلبی بودن سکه وجود ندارد. اما همکارانی که سکه را از طرق دیگر خریداری می کنند باید سکه را باز کنند و آزمایش کنند که از سالم بودن و اصل بودن سکه اطمینان کامل پیدا کنند.
وی افزود: همکارانی که سکه تقلبی می خرند، خود مقصر هستند زیرا در صورت آزمایش و کسب اطمینان هیچ گاه این اتفاق نمی افتد.
وی ادامه داد: بازار تهران مرجع قیمت گذاری ایران هست و قیمت واقعی سکه را مشخص می کند. به همین دلیل قیمت سکه در تهران از دیگر شهرستان ها پایین تر است. 
کارشناس سکه تهران گفت: قیمت سکه متاثر از قیمت جهانی طلا و بازار عرضه و تقاضا در ایران تعیین می شود. در برخی مواقع هم شاهد هستیم که تقاضای زیاد باعث افزایش گاها کاذب سکه بهار آزادی در ایران می شود که با کنترل مراکز دولتی و تزریق سکه از طریق بانک این قیمت ها شکسته و به قیمت واقعی می رسد.
سلمان زاده گفت: اکثر متخلفان در امر فروش سکه های تقلبی اشخاصی هستند که مستاجر هستند و مطمئنا با وضعیت موجود نمی توان اجاره های هنگفت مغازه های این چنینی را تامین کرد. به همین دلیل خواسته یا ناخواسته دست به تخلف در امر ضرب و فروش می زنند.
وی گفت: نهایتا خریداران سکه نباید به ارزانی سکه طلا فکر کنند، کیفیت ملاک سکه طلا است و از آنجایی که هیچ ارزانی بی حکمت نیست؛ خریداران می توانند با خرید خود از مراکز معتبر و شناخته شده و معرفی شده توسط اتحادیه طلاو جواهر تهران، اطمینان کامل داشته باشند که سکه بهار آزادی اصل با عیار کامل و قیمت واقعی خریداری کردند.
وی با تاکید بر درستی فعالیت بسیاری از همکاران در این زمینه از تمامی فروشندگان و خریداران سکه درخواست کرد تا با رویت موارد تخلف و مواجهه با این امر، مراتب و مسئولان اتحادیه را سریعا در جریان قرار دهند و افزود: اتحادیه طلاو جواهر و سکه و صراف تهران در مواجهه با متخلفان، کارشناسی کرده و در صورت نیاز پرونده را جهت برخورد شدید قانونی به مراکز مربوط ارجاع می دهند.

همانطور که در گذشته اشاره شد بررسی، تحلیل و پیش بینی بازارهای مالی از نقطه نظرهای گوناگون مورد کنکاش قرار می گیرد.
از دو روش عمده برای بررسی و تحلیل بازارهای کارا استفاده می شود:
1-    تحلیل تکنیکال یا نموداری
2-    تحلیل فاندامنتال یا بنیادی
در طول دروس گذشته تا حدود زیادی در مورد مقدمات تحلیل تکنیکی صحبت شد. در طول این درس و درس آینده به مبانی دانش فاندامنتال یا بنیادی می پردازیم.
با بررسی بازار تبادلات ارزی از دیدگاه فاندامنتال در واقع عوامل موثر بر عرضه و تقاضای ارزهای مختلف در نظر گرفته می شود تا روند صعودی یا نزولی نرخ برابری جفت ارزی مورد بررسی و پیش بینی قرار بگیرد. بنابراین بطور ساده دانش فاندامنتال به بررسی عوامل تاثیرگذار بر عرضه و تقاضا می پردازد. این عوامل بطور کلی به چهار بخش عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و بحران ها تقسیم بندی می شود. هر کدام از این عوامل در جایگاه خود بر روی روند عرضه و تقاضای یک ارز و در نتیجه نرخ برابری آن ارز در مقابل سایر ارزها اثر گذار است.
عوامل تاثیر گذار بر عرضه و تقاضا متعدد و گاه متغیر هستند و همین موضوع تحلیل فاندامنتال را پیچیده و مشکل کرده است. با این وجود تحلیل فاندامنتال دید و نگاه گسترده تری برای بررسی به معامله گر بازار ارز می دهد. در مقام قیاس می توان گفت اگر در بازار سهام داده های بنیادی شرکت ها برای بررسی قیمت سهام آن شرکت مورد توجه قرار می گیرد در بازار ارز داده های اقتصادی یک کشور برای بررسی ارزش پول محلی که حکم همان قیمت سهام را دارد مورد بررسی قرار می گیرد. در ادامه به مباحث و نظریه های مهم تاثیر گذار بر روی برابری نرخ ارزها می پردازیم.